आपली सुरक्षा, आपले उपाय!
१. धड्याचा परिचय:
हा धडा आग, वीज आणि अपघातांपासून सुरक्षा कशी घ्यावी याविषयी माहिती देतो.
➤ दीपा नावाची मुलगी गॅसच्या टाकीचा स्फोट झाल्याचे पाहून घाबरते.
➤ तिची आई तिला समजावते की घाबरण्यापेक्षा सावध राहणे आणि योग्य उपाय करणे महत्त्वाचे आहे.
➤ आपण घरात आणि सार्वजनिक ठिकाणी काय काळजी घ्यावी आणि आपत्कालीन परिस्थितीत काय करावे, याची माहिती मिळते.
२. आग लागण्याची प्रमुख कारणे:
➤ गॅस गळती – गॅसची टाकी नीट बंद नसल्यास गॅस पसरू शकतो.
➤ वीज शॉर्टसर्किट – खराब झालेल्या वायरीमुळे किंवा जास्त वीज भारामुळे आग लागू शकते.
➤ मेणबत्ती, उदबत्ती आणि काडेपेटीचा हलगर्जीपणा – पडद्याजवळ किंवा जळणाऱ्या वस्तूंसोबत ठेवल्यास आग लागू शकते.
➤ स्वयंपाक करताना निष्काळजीपणा – जळणाऱ्या वस्तू गॅसजवळ ठेवल्यास धोका होतो.
३. वीज आणि आग लागण्यापासून सुरक्षा उपाय:
✔ स्वयंपाक करताना गॅस लीक तर नाही ना, हे पाहा.
✔ वीज उपकरणे वापरून झाल्यावर त्यांचे बटण बंद करा.
✔ घरातील वीज वायर खराब झाल्यास त्वरित बदला.
✔ गॅस किंवा वीजचा वास आल्यास दारे-खिडक्या उघडा आणि विजेचे बटण लावू नका.
✔ मोबाईल चार्जिंगला लावलेला असताना तो वापरू नका.
✔ अत्यधिक रोशनाई टाळा कारण ती जळू शकते.
✔ वीजेच्या बोर्डावर एकाच वेळी अनेक उपकरणे जोडू नका.
४. अपघात झाल्यास काय करावे?
✔ गॅस गळती असल्यास – त्वरित गॅस बंद करा, दारे-खिडक्या उघडा आणि मॅचस्टिक लावू नका.
✔ कोणाला चटका बसल्यास – जळलेल्या जागेवर लगेच पाणी टाका आणि डॉक्टरकडे जा.
✔ आग लागल्यास – वाळू किंवा पाणी टाका, पण तेल किंवा वीजमुळे लागलेली आग पाण्याने विझवू नका.
✔ धूर भरले असेल तर – रांगत रांगत बाहेर पडा, धूर श्वासात जाऊ देऊ नका.
✔ अग्निशमन सेवेला (फायर ब्रिगेड) कधीही 101 वर फोन करा.
५. अग्निशमन दल आणि त्याचे महत्त्व:
➤ आग लागल्यावर अग्निशमन गाडी मोठ्या आवाजात घंटा वाजवत घटनास्थळी पोहोचते.
➤ ते मोठ्या नळकांड्यांद्वारे आग विझवतात.
➤ आपत्तीच्या वेळी (घर पडणे, अपघात, झाड पडणे) मदत करतात.
➤ त्यांनी दिलेल्या सूचनांचे पालन करणे गरजेचे असते.
६. शाळेत आणि सार्वजनिक ठिकाणी घेण्याचे उपाय:
✔ शाळेत अग्निशमन यंत्र असावे.
✔ रेल्वे व बस स्थानकांवर वाळूच्या बादल्या ठेवल्या जातात, कारण वाळूने आग पटकन विझते.
✔ वीज डिपी आणि तारा यांच्याजवळ जाऊ नये.
✔ अचानक अपघात झाल्यास पालक, शिक्षक किंवा पोलिसांना कळवा.
या धड्यातून मिळणारी शिकवण:
✔ सावधगिरी बाळगली तर मोठे अपघात टाळता येतात.
✔ आग, वीज आणि गॅस वापरताना सुरक्षितता महत्त्वाची आहे.
✔ आपत्कालीन परिस्थितीत घाबरण्यापेक्षा उपाय शोधणे योग्य असते.
✔ फायर ब्रिगेड (101) आणि मदत करणाऱ्या लोकांचे सहकार्य घ्यावे.
Leave a Reply