Question Answers Chapter 4 इतिहास Class 11 Itihas Maharashtra Board Marathi Medium

Question Answers For All Chapters – इतिहास Class 11

वैदिक काळ

प्र.१ (अ) योग्य पर्याय निवडून विधाने पुन्हा लिहा.

१. शेतीचे महत्त्व ऋग्वेदाच्या ……….. मंडलात मांडले आहे.
(अ) चौथ्या (ब) दहाव्या
(क) आठव्या (ड) सहाव्या

उत्तर – (ब) दहाव्या

२. कुंभकाराचा कारागीर म्हणून उल्लेख प्रथम होतो.
(अ) ऋग्वेदामध्ये (ब) यजुर्वेदामध्ये
(क) सामवेदामध्ये (ड) अथर्ववेदामध्ये

उत्तर – (अ) ऋग्वेदामध्ये

३. पशुधनाचे रक्षण करणारा हा देव होता.
(अ) इंद्र (ब) पूषन
(क) अश्विन (ड) वरुण

उत्तर – (ब) पूषन

(ब) ‘ब’ गटातील चुकीची जोडी दुरुस्त करून लिहा.

उत्तर – ३. कृष्ट् – आदिवासी वस्त्या

(क) नावे लिहा.

१. भाषाशास्त्राची एक शाखा – व्युत्पत्तीशास्त्र (Etymology)
2. दहा जनसमूहांच्या प्रमुखांमध्ये झालेले युद्ध – दशराज्ञ युद्ध
3. नांगरट केलेली उपजाऊ जमीन – क्षेत्र

प्र.२ पुढील संकल्पनाचित्र पूर्ण करा.

उत्तर –

जनसमूह – भरत, पुरू, यदु, तुर्वश, द्रुह्य, अनु

दशराज युद्ध – भरत व इतर दहा जनसमूह यांच्यात झालेले युद्ध

व्यवसाय – शेती, पशुपालन, कुंभारकाम, धातुकाम

देवता – इंद्र, अग्नि, वरुण, सोम, पूषन

प्र.३ योग्य कारण निवडून विधान पूर्ण करा.

वैदिक लोकांना पणी हे त्यांचे शत्रू वाटत. कारण –

(अ) ते वेगळ्या जनसमूहातील होते.
(ब) त्यांची भाषा ग्राम्य होती.
(क) ते वैदिक लोकांच्या गाई पळवून नेत असत.
(ड) ते वैदिकांच्या आज्ञा पाळत नसत.

उत्तर – (क) ते वैदिक लोकांच्या गाई पळवून नेत असत.

प्र.४ तुमचे मत नोंदवा.

१. आर्यांच्या मूळस्थानाविषयी विविध मते आहेत.

उत्तर – होय, आर्य हे कोठून आले याबाबत इतिहासकारांत वेगवेगळी मते आहेत. काही संशोधक त्यांना मध्य आशियातील मानतात, तर काही त्यांना स्थानिक समजतात.

२. ऋग्वेदकालीन जनसमूह शेती करणारे होते.

उत्तर – होय, ऋग्वेदात शेतीचे उल्लेख आहेत. वैदिक लोक नांगरटी, धान्य उत्पादन, आणि पशुपालन करत असत.

प्र.५ पुढील संकल्पना स्पष्ट करा.

१. ‘आर्य’ लोकांचे मूळ वसतिस्थान

उत्तर – आर्य लोकांचे मूळस्थान निश्चित नाही. काही संशोधक मध्य आशियाला त्यांचे मूळस्थान मानतात, तर काही स्थानिक विकासाचा विचार करतात.

२. इंडो-युरोपीय भाषागट

उत्तर – हा एक मोठा भाषिक गट आहे ज्यामध्ये संस्कृत, ग्रीक, लॅटिन, जर्मन, आणि इंग्रजी यांसारख्या भाषांचा समावेश होतो. हा भाषिक समूह प्राचीन काळात विस्तीर्ण भागात पसरलेला होता.