आश्वासक चित्र
“आश्वासक चित्र” ही नीरजा यांनी लिहिलेली कविता आहे, ज्यामध्ये स्त्री-पुरुष समानतेचा आशावादी विचार मांडलेला आहे. पारंपरिक समाजात स्त्रियांना घरकामासाठी आणि पुरुषांना बाहेरील कामांसाठी जबाबदार समजले जाते. मात्र, कवयित्रीने याच संकल्पनांना आव्हान देत स्त्री आणि पुरुष दोघांनीही समान संधी मिळवून जबाबदाऱ्या वाटून घ्याव्यात, हा विचार प्रभावीपणे मांडला आहे.
कवितेची सुरुवात एका साध्या प्रसंगाने होते. उन्हाच्या छायेत एक मुलगी बाहुलीसोबत भातुकलीचा खेळ खेळत असते आणि बाजूला मुलगा चेंडू उंच फेकून तो झेलण्याचा खेळ करत असतो. सुरुवातीला दोघेही आपल्या रूढीप्रमाणे वेगळ्या खेळांमध्ये गुंग असतात. पण नंतर मुलगी कौतुकाने मुलाच्या खेळाकडे पाहते आणि त्याच्यासोबत खेळण्याची इच्छा व्यक्त करते. ती चेंडू मागते, पण मुलगा तिला म्हणतो की, “तू भाजी बनव छानपैकी पाल्याची.” यावर मुलगी आत्मविश्वासाने सांगते, “मी दोन्ही करू शकते. एकाच वेळी! तू करशील?” तिच्या या प्रश्नामुळे मुलगा विचारात पडतो आणि तो तिला चेंडू देतो.
यानंतर मुलगी आत्मविश्वासाने चेंडू उंच उडवते आणि तो नेमका तिच्या ओंजळीत परत येतो. मुलगा आश्चर्यचकित होतो, तेव्हा मुलगी हसून त्याला खेळायला सांगते. तो खेळायचा प्रयत्न करतो आणि त्याचवेळी तो गॅससमोर बसून भाजी करण्याचाही प्रयत्न करतो. यामुळे स्त्री-पुरुष समानतेचा एक सुंदर प्रसंग तयार होतो, जिथे दोघेही पारंपरिक भिंती तोडून समान जबाबदाऱ्या उचलण्यास शिकतात.
कवितेच्या शेवटी कवयित्री म्हणते की, भविष्यात असेच आश्वासक चित्र साकार होईल, जिथे स्त्री-पुरुष भेदभाव न करता सर्व कामे एकत्र करणार. भातुकली हा केवळ बालपणातील खेळ नाही, तर तो आयुष्याच्या वास्तवातील जबाबदारीचे दर्शन घडवतो. भविष्यकाळात दोघांचाही हातात हात असेल आणि दोघांवरही समान जबाबदाऱ्या असतील.
ही कविता समाजाला लैंगिक समानतेचा सकारात्मक संदेश देते. मुलींनी फक्त घरातच मर्यादित न राहता बाहेरील क्षेत्रात चमकले पाहिजे, तसेच मुलांनीही फक्त बाहेरच्या जबाबदाऱ्या न सांभाळता घरकामातही सहभाग घेतला पाहिजे. पुरुष आणि स्त्रिया हे एकमेकांचे सहकारी असावेत आणि समाजाला संतुलित आणि समरस बनवावे, हा कवयित्रीचा मुख्य संदेश आहे.
Leave a Reply