तू झालास मूक समाजाचा नायक
“तू झालास मूक समाजाचा नायक” ही कविता ज. वि. पार यांनी लिहिली असून ती डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या संघर्षमय जीवनावर आधारित आहे. कवितेत डॉ. आंबेडकरांचे कार्य, त्यांचे विचार आणि समाज सुधारण्यासाठी त्यांनी दिलेला लढा यांचे प्रभावी वर्णन केले आहे. ही कविता त्यांच्या महाड येथील चवदार तळ्याच्या सत्याग्रहाच्या पन्नास वर्षांनंतर लिहिलेली आहे, ज्यामध्ये त्यांनी दलित समाजाला पाण्याच्या समान हक्कासाठी प्रेरित केले होते.
कवीने या कवितेत डॉ. आंबेडकरांचे समाज परिवर्तनासाठीचे कार्य मोठ्या ताकदीने मांडले आहे. समाजात अज्ञान, अंधश्रद्धा आणि जातीभेदाचे वातावरण होते, त्यामुळे बहुजन समाज शिक्षणापासून दूर राहिला होता. पण आंबेडकरांनी या परिस्थितीवर मात करून शिक्षण, ज्ञान आणि सत्याच्या बळावर समाजाला नवीन दिशा दिली. त्यांनी अन्यायाविरुद्ध आवाज उठवून बहिष्कृत समाजाला आत्मसन्मान आणि समान हक्क मिळवून दिले.
कवितेच्या सुरुवातीला कवी म्हणतो की, जेव्हा आंबेडकर आपल्या ध्येयासाठी निघाले, तेव्हा संपूर्ण समाज अंधकारमय अवस्थेत होता. त्यांना मोठ्या संघर्षाला सामोरे जावे लागले. त्यांनी जेव्हा अन्यायग्रस्त समाजाच्या उद्धाराची जबाबदारी घेतली, तेव्हा अडथळ्यांनी त्यांचे स्वागत केले. परंतु त्यांनी हार न मानता समाज परिवर्तनासाठी आपले जीवन समर्पित केले.
आंबेडकरांनी आपल्या ज्ञानाच्या बळावर रूढी, परंपरा आणि सामाजिक विषमतेच्या विरोधात लढा दिला. त्यांनी दलित समाजाच्या पायातील गुलामगिरीच्या बेड्या तोडून त्यांना समानतेचा अधिकार दिला. त्यांच्या संघर्षामुळेच दलित समाजाला चवदार तळ्यासारख्या ठिकाणी पाणी पिण्याचा हक्क मिळाला. त्यांच्या प्रयत्नांमुळे संपूर्ण बहुजन समाज एका नव्या प्रकाशात उभा राहिला.
कवी शेवटी म्हणतो की, आज पन्नास वर्षांनंतरही आंबेडकरांची शिकवण, त्यांचे विचार आणि त्यांचा लढा लोकांच्या हृदयात जिवंत आहे. समाजात मोठे बदल झाले असले, तरी अजूनही त्यांच्या विचारांची आवश्यकता आहे. त्यांच्या कार्यामुळे दबलेल्या समाजाला सन्मान आणि समानता प्राप्त झाली. ही कविता केवळ बाबासाहेबांना अभिवादन करणारी नसून, नव्या पिढीला प्रेरणा देणारी आहे.
Leave a Reply