निर्णय
“निर्णय” ही कथा विज्ञान आणि मानवी मूल्ये यामधील संघर्षावर प्रकाश टाकते. हॉटेल “हेरिटेज” चे मालक राजाभाऊ आणि त्यांचा मित्र सोमनाथ अनेक वर्षे हॉटेल व्यवसाय करत असतात. मात्र, हॉटेलमध्ये काम करणाऱ्या वेटर्सच्या सततच्या गैरहजेरी आणि कामचुकारपणामुळे ते दोघेही त्रस्त होतात. त्यामुळे त्यांनी आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करण्याचा विचार करून “न्यू एज रोबो” कंपनीचे चार रोबो वेटर खरेदी करायचे ठरवले. हे रोबो हुबेहूब माणसासारखे दिसत होते आणि कोणतीही तक्रार न करता काम करत होते. सुरुवातीला रोबोंमुळे हॉटेल व्यवस्थित चालले, गिऱ्हाईक वाढले आणि उत्पन्नातही चांगली वाढ झाली.
मात्र, काही काळानंतर रोबोंमधील त्रुटी उघड होऊ लागल्या. त्यांची बॅटरी लवकर संपत होती, ते अयोग्य वर्तन करू लागले आणि त्यांच्या हालचाली मंद झाल्या. कंपनीच्या सर्व्हिसिंगचा खर्च वाढल्यामुळे हॉटेल मालकाने स्वतःच त्यांची देखभाल करण्याचा निर्णय घेतला. पण चुकीच्या देखभालीमुळे रोबोंच्या कार्यक्षमतेवर परिणाम झाला. हळूहळू गिऱ्हाईकांनी रोबोंबद्दल तक्रारी करायला सुरुवात केली आणि हॉटेलची प्रतिमा मलिन होऊ लागली.
एकदा, एका स्त्रीला तिच्या मुलांसोबत हॉटेलमध्ये प्रवेश केल्यानंतर अचानक त्रास होऊ लागला. तिला ब्लड शुगरची समस्या होती, पण रोबोला परिस्थिती समजली नाही आणि तो काहीच मदत करू शकला नाही. मात्र, मनोज नावाच्या वेटरने वेळीच मदत केली आणि स्त्रीला दवाखान्यात नेले. डॉक्टरांनी सांगितले की, जर थोडा उशीर झाला असता तर तिचे प्राणही धोक्यात आले असते. या घटनेनंतर हॉटेल मालकाला कळले की, यंत्र मानव कितीही आधुनिक असले तरी संकटाच्या वेळी निर्णय घेण्याची आणि माणसाची भावना समजून घेण्याची क्षमता त्यांच्यात नाही.
या अनुभवामुळे हॉटेल मालकाच्या मनातील रोबोंवरील विश्वास ढासळला आणि तो नवीन रोबो खरेदी करण्याच्या निर्णयावर पुन्हा विचार करू लागला. अखेरीस, त्याने मानवी सहानुभूती आणि संवेदनशीलतेचे महत्त्व ओळखून रोबोंऐवजी माणसावर विश्वास ठेवण्याचा निर्णय घेतला. हॉटेल व्यवसायात नफा मिळवण्याबरोबरच मानवी मूल्ये जपणेही महत्त्वाचे आहे, हे त्याला उमगले.
ही कथा आपल्याला सांगते की, तंत्रज्ञान हे माणसाला पूरक असले तरी त्याचा पर्याय बनू शकत नाही. आधुनिक विज्ञान कितीही पुढारले तरी संकटसमयी निर्णय घेण्याची आणि परिस्थिती समजून घेण्याची क्षमता फक्त माणसातच असते. माणुसकीमुळेच माणूस श्रेष्ठ ठरतो हा धडा या कथेतून आपल्याला मिळतो.
Leave a Reply