कुमारभारती Question Answers Class 10 Chapter 8 Kumarbharati Maharashtra Board Marathi Medium

वाट पाहताना

कृति

(१) आकृत्या पूर्ण करा:

(अ) लेखिकेने बालवयात उन्हाळ्याच्या सुट्टीत अनुभवलेल्या गोष्टी

1. कोकिळेच्या “कुहू” आवाजाची वाट पाहणे.
2. सुट्टीच्या आनंदासाठी गॅलरीत झोपणे.
3. आई-आत्यांच्या कुरड्या-पापड्यांची तयारी.
4. बर्फाचे गोळे आणि उसाचा रस यांची मजा.
5. शनिवारवाड्यातून बकुळीची फुले वेचणे.

(आ) लेखिकेने बालवयात उन्हाळ्याच्या सुट्टीत अनुभवलेली प्रतीक्षा:

1. पोपटांच्या थव्यांची वाट पाहणे.
2. हजारी मोगऱ्याच्या फुलांचा सुवास अनुभवणे.
3. माळ्यावर जाऊन पुस्तकांच्या गराड्यात रमणे.
4. आईच्या हातच्या कैरीच्या डाळीची आस.
5. पन्हं आणि थंड पाण्याची चव घेणे.

(इ) पोस्टमनची गुणवैशिष्ट्ये:

1. माणुसकी असलेला आणि भावनाशील.
2. लोकांच्या भावनांचा आदर करणारा.
3. दुसऱ्याच्या दुःखाला समजून घेणारा.
4. जबाबदारीने काम करणारा.
5. म्हातारीसाठी कोरे पत्र वाचून आनंद देणारा.

(ई) लेखिकेला वाट पाहायला लावणाऱ्या गोष्टी:

1. कोकिळेच्या सुरेल गाण्याची वाट.
2. उन्हाळ्याच्या सुट्टीची आतुरता.
3. नवीन पुस्तकांच्या वाचनाची इच्छा.
4. आत्याच्या परतीची प्रतीक्षा.
5. कवितेच्या स्फूर्तीची वाट पाहणे.

(२) कारणे शोधा:

(अ) आवाजाची वाट पाहण्याचं सार्थक व्हायचं, कारण…

➤ लेखिकेला पहाटे कोकिळेच्या “कुहू” आवाजाची अतिशय आवड होती. तो आवाज ऐकण्यासाठी तिला उत्कंठा वाटायची. जेव्हा तो सूर तिच्या कानावर पडायचा, तेव्हा तिला अपार आनंद मिळायचा.

(आ) म्हातारीच्या तोंडावर समाधान पसरायचं, कारण…

➤ म्हातारीला तिच्या मुलाची आठवण येत होती आणि ती त्याच्या पत्राची वाट पाहत होती. पोस्टमनने तिला कोऱ्या कागदावरील काल्पनिक पत्र वाचून दाखवले. त्यामुळे तिला वाटले की तिचा मुलगा तिची आठवण काढतो आणि तिचे समाधान झाले.

(इ) पुस्तक वाचण्याची वाट पाहण्यात उन्हाळ्याच्या आधीचा काळ लेखिकेला वेड लावायचा, कारण…

➤ माळ्यावर बसून पुस्तकांच्या गराड्यात रमण्याचा आनंद लेखिकेला मिळायचा. वेगवेगळ्या कथांमध्ये तिला वेगळं विश्व गवसायचं. शब्दांची ताकद आणि लेखकाच्या प्रतिभेचं कौतुक तिला वाटायचं.

(ई) पोस्टमन मनानंच कोरं पत्र वाचतो, कारण…

➤ म्हातारीच्या मुलाने तिला कधीच पत्र पाठवले नव्हते. पण तिच्या मनात त्याची आठवण जिवंत राहावी म्हणून पोस्टमन तिच्यासाठी दरवेळी नवीन काल्पनिक पत्र वाचायचा. त्यामुळे ती आनंदी राहायची.

(३) तुलना करा:

व्यक्तीशी मैत्री

1. व्यक्तीशी मैत्री करणं सोपं असतं, कारण ती समोर असते.
2. संवाद साधून विचार स्पष्ट करता येतात.
3. भावना थेट व्यक्त करता येतात.

कवितेशी मैत्री

1. कविता आपल्याला वाटेल तेव्हा सापडते, पण कधी ती दुरावते.
2. कविता भावना व्यक्त करण्याचा एक वेगळा मार्ग असतो.
3. कविता स्वतःहून आपल्याकडे येते, पण कधी ती वाट पाहायला लावते.

(४) “वाट पाहणे” या प्रक्रियेबाबत पुढील मुद्द्यांना अनुसरून लेखिकेचे मत लिहा:

(५) स्वमत:

(अ) पाठाच्या शीर्षकाची समर्पकता तुमच्या शब्दांत सांगा.

➤ “वाट पाहताना” हे शीर्षक अतिशय योग्य आहे, कारण संपूर्ण पाठामध्ये विविध वाट पाहण्याच्या आठवणी आणि अनुभव यांचा उल्लेख आहे. कोकिळेच्या आवाजाची, सुट्टीच्या आनंदाची, पुस्तकांच्या वाचनाची, आत्याच्या आगमनाची, कवितेच्या प्रेरणेची आणि शेवटी माणुसकीच्या भावनेची प्रतीक्षा यातून दिसते.

(आ) म्हातारीचं वाट पाहणं सुखाचं करण्यासाठी पोस्टमनने केलेल्या युतीबाबत तुमचे मत लिहा.

➤ म्हातारीच्या वाट पाहण्याच्या वेदना कमी करण्यासाठी पोस्टमनने तिला कोऱ्या कागदावरील काल्पनिक पत्र वाचून दाखवले. हा एक प्रकारचा दयाळूपणा आणि माणुसकीचा उत्कृष्ट नमुना आहे. पोस्टमनच्या या कृतीमुळे म्हातारीच्या शेवटच्या दिवसांत समाधान आणि आनंद राहिला.

(इ) “वाट पाहणे एरवी सुखाची गोष्ट नसली तरी अनेक गोष्टींचे मोल जाणवून देणारी आहे”, या विधानाची सत्यता पटवून द्या.

➤ वाट पाहण्यामुळे आपल्याला संयम शिकता येतो. सहज मिळणाऱ्या गोष्टींची किंमत आपल्याला जाणवत नाही, पण जेव्हा काही वेळ वाट पाहावी लागते, तेव्हा त्या गोष्टीचे खरे महत्त्व समजते. पावसाची वाट पाहणारा शेतकरी, संतांचा विठोबाच्या दर्शनासाठी केलेला ध्यास किंवा घरच्यांच्या आगमनाची आतुरता हे सारे याचे उत्तम उदाहरण आहेत.