भरतवाक्य
कृति
(1) आकृती पूर्ण करा.
| आवश्यक गोष्टी | टाळावयाच्या गोष्टी |
|---|---|
| सज्जनांचा सहवास | वाईट संगत |
| सत्य आणि नीतिमत्ता | खोटा अभिमान |
| भगवंताचे नामस्मरण | वासनेला बळी पडणे |
| चांगल्या विचारांचे पालन | चुकीच्या मार्गाचा स्वीकार |
(2) योग्य पर्याय निवडून विधान पुन्हा लिहा.
(अ) कवींच्या मते मनातील सर्व इच्छा पूर्ण व्हाव्यात म्हणून –
(2) सतत परमेश्वराचे नामस्मरण करावे.
(आ) “सदंप्रिकमळीं दडो” म्हणजे –
(2) कमळातून मधुसेवन करणाऱ्या भुंग्याप्रमाणे सज्जनांच्या पायाशी मन गुंतो.
(3) खालील गोष्टींच्या बाबतीत कवी परमेश्वराजवळ कोणती विनंती करतात ते लिहा.
| गोष्टी | विनंती |
|---|---|
| निश्‍चय | कधीही डळमळीत होऊ नये |
| चित्त | भगवंताच्या नामस्मरणात गुंतलेले राहावे |
| दुरभिमान | संपूर्णतः नष्ट व्हावा |
| मन | सदाचरण आणि भगवंताच्या भक्तीत रमावे |
(4) खालील ओळींचा तुम्हांला समजलेला अर्थ लिहा.
(१) “मति सदुक्तमार्गी वळो”
आपली बुद्धी चांगल्या विचारांकडे वळावी व योग्य मार्ग अनुसरावा.
(२) “न निश्‍चय कधीं ढळो”
चांगल्या गोष्टींविषयी आपला निर्धार कधीही ढळू नये.
(5) काव्यसौंदर्य.
(अ) “सुसंगती सदा घडो; सुजनवाक्य कानीं पडो;” – या ओळींचे रसग्रहण करा.
या ओळींत कवीने सत्संगतीचे महत्त्व सांगितले आहे. चांगल्या लोकांच्या सहवासाने चांगले विचार दृढ होतात व माणूस योग्य मार्गावर चालतो.
(आ) “स्वतत्त्व हृदया कळो; दुरभिमान सारा गळो;” – या काव्यपंक्तीतील विचारसौंदर्य स्पष्ट करा.
स्वतःचे तत्वज्ञान जाणून अहंकाराचा त्याग करावा, असे कवी सांगतात. हे विचार जीवनात महत्त्वाचे आहेत.
(इ) सत्प्रवृत्त व्यक्तीची तुम्हांला जाणवलेली वैशिष्ट्ये तुमच्या शब्दांत लिहा.
सत्यप्रियता,
नीतिमत्ता,
चांगल्या विचारांचा स्वीकार,
नम्रता,
परोपकार वृत्ती.
(ई) वाईट गोष्टींचा मोह टाळण्यासाठी तुम्ही कोणते उपाय सुचवाल?
सत्संगती ठेवावी.
सकारात्मक विचारांचा स्वीकार करावा.
भगवंताचे स्मरण करावे.
स्वतःच्या चुका सुधाराव्यात.
चांगल्या मित्रांचा सहवास ठेवावा.
Leave a Reply