सोनाली
१. लेखक परिचय:
डॉ. वा. ग. पूर्णपात्रे (1920-2002)
- प्रसिद्ध मराठी लेखक व प्राणीप्रेमी.
- वन्यप्राण्यांविषयीचे “सोनाली” हे पुस्तक प्रसिद्ध.
- माणसाने प्राण्यांवर प्रेम करावे व त्यांना समजून घ्यावे, हा त्यांच्या लिखाणाचा उद्देश.
- या कथेत सिंहिणीवर केलेले प्रेम आणि तिचे माणसांशी जडलेले भावनिक नाते यांचे सुंदर चित्रण केले आहे.
२. पाठाचा सारांश:
- “सोनाली” हा एक सत्यकथेवर आधारित पाठ आहे.
- कथेतील प्रमुख पात्र सोनाली (सिंहिण), रूपाली (कुत्री), लेखक आणि अण्णा आहेत.
- लेखकाने एका दोन महिन्याच्या सिंहिणीच्या पिल्लाला आपल्या घरी आणले.
- सुरुवातीला रूपाली आणि सोनाली यांच्यात पटत नव्हते, पण नंतर घट्ट मैत्री झाली.
- लेखकाने सोनालीला स्वतःच्या मुलीसारखी प्रेमाने वाढवले.
- वाढत्या वयात सोनाली मोठी आणि शक्तिशाली झाली.
- अखेरीस लेखकाने ती पुण्याच्या पेशवे उद्यानात सोडली, जिथे ती कायमची राहिली.
३. पाठातील महत्त्वाचे मुद्दे:
(१) सोनालीच्या निवडीचे निकष:
- लेखकाने तीन सिंहाच्या पिल्लांपैकी सर्वात शांत आणि कमी फिस्कारणारे पिल्लू निवडले.
- ते इतरांपेक्षा थोडे सशक्त होते आणि सहज माणसाळेल असे वाटत होते.
- लेखकाचा उद्देश एका हिंस्र प्राण्यावर प्रेम करून त्याला समजून घेणे हा होता.
(२) सोनाली आणि रूपाली यांचे नाते:
- सुरुवातीला रूपाली सोनालीवर भुंकायची, तर सोनालीही फिस्कारायची.
- हळूहळू त्या दोघी एकमेकींच्या जिव्हाळ्याच्या सवयी लागल्या.
- त्या नेहमी एकत्र झोपत, खेळत आणि जेवत असत.
(३) सोनालीच्या वाढीतील बदल:
- सोनाली झपाट्याने वाढू लागली आणि रूपालीपेक्षा दुप्पट मोठी झाली.
- तिची ताकद एवढी वाढली की, तिने पितळी पातेली चावून चाळणी केली.
- वाढत्या वयात तिच्या आहारातही वाढ झाली – तिला रोज साडेतीन किलो मटण आणि दूध-पोळी लागायची.
(४) सोनालीचे वागणे आणि तिचे भावनिक स्वभाव:
- ती लेखकावर आणि रूपालीवर खूप प्रेम करत असे.
- रात्री झोपताना ती लेखकाचे केस चाटायची आणि पंजाने विस्कटायची.
- एकदा अण्णांनी वेळेवर जेवण दिले नाही म्हणून तिने मोठी डरकाळी फोडली.
- दीपाली (लेखकाची नात) हिला कोणी उचलले की, सोनाली तिच्या रक्षणासाठी संतापायची.
(५) सोनालीच्या पेशवे उद्यानातील शेवटच्या क्षणांचे वर्णन:
- पुण्यात पोहोचल्यावर लोकांनी मोठी गर्दी केली होती.
- सोनालीला पिंजऱ्यात सोडताना लेखक खूप भावूक झाले.
- ती गजाला पंजे मारत रडू लागली, पण लेखकाने मोठ्या दुःखाने तिला सोडले.
४. मुख्य संदेश आणि शिकवण:
- माणूस आणि प्राणी यांच्यात भावनिक बंध निर्माण होऊ शकतो.
- प्रेमाने कोणत्याही हिंस्र प्राण्याला माणसाळवता येते.
- माणसाने प्राण्यांवर प्रेम करावे आणि त्यांचा आदर करावा.
Leave a Reply