कुमारभारती Important Questions Class 10 Chapter 20 Kumarbharati Maharashtra Board Marathi Medium

Imp Questions For All Chapters – कुमारभारती Class 10

सर्व विश्वचि व्हावे सुखी

छोटे प्रश्न

1. “सर्व विश्वचि व्हावे सुखी” या पाठाचे लेखक कोण आहेत?

→ डॉ. यशवंत पाठक.

2. संत साहित्यातील महत्त्वाचा विचार कोणता आहे?

→ विश्वकल्याण आणि माणुसकीचा प्रचार.

3. पसायदान कोणत्या ग्रंथात आहे?

→ ज्ञानेश्वरी ग्रंथात.

4. संत ज्ञानेश्वरांनी पसायदानात काय मागितले?

→ संपूर्ण मानवजातीच्या सुखासाठी प्रार्थना केली.

5. संत नामदेवांनी काय मागितले?

→ अहंकार दूर होऊन माणसाने विनम्र राहावे.

6. “भूतां परस्परें पडो, मैत्र जीवाचें” या ओळीचा अर्थ काय?

→ सर्व जीव एकमेकांशी प्रेमाने वागावेत.

7. संत तुकारामांनी कोणत्या गोष्टीवर भर दिला?

→ संतसंगतीचे महत्त्व आणि परस्पर सहकार्य.

8. संत रामदास स्वामींनी देवाकडे काय मागितले?

→ संपूर्ण जनतेचे कल्याण.

9. संत गाडगे महाराजांनी कोणत्या सामाजिक मुद्द्यांवर भर दिला?

→ शिक्षण, स्वच्छता आणि समाजप्रबोधन.

10. गाडगे महाराजांनी शिक्षणाबाबत काय सांगितले?

→ “नको धर्मकृत्ये पैसा खर्चूनिया, घेण्यासाठी विद्या तोच खर्चा।”

11. संत तुकडोजी महाराजांनी कोणत्या विषयावर भर दिला?

→ ग्रामस्वच्छता आणि सामाजिक ऐक्य.

12. “सर्वांभूती भगवद्भावो” या ओळीचा अर्थ काय?

→ प्रत्येक जीवात परमेश्वराचे अस्तित्व पाहावे.

13. संत ज्ञानेश्वरांनी ‘संपूर्ण विश्व हे माझे घर’ ही कल्पना कशात मांडली?

→ पसायदानामध्ये.

14. “दुरिताचें तिमिर जावो” या ओळीचा अर्थ काय?

→ पापांचे आणि अज्ञानाचे अंधकार नाहीसे व्हावेत.

15. संत साहित्यातून काय शिकायला मिळते?

→ माणुसकी, परोपकार आणि विश्वकल्याण.

16. संत गाडगे महाराजांनी कोणता संदेश दिला?

→ शिक्षण घेऊन स्वतःचा आणि समाजाचा उद्धार करा.

17. संत साहित्याचा आत्मा कोणता आहे?

→ भक्तीबरोबरच समाजप्रबोधन आणि कल्याण.

18. संत तुकारामांनी परस्पर सहकार्याबाबत काय सांगितले?

→ “एक एका साह्य करूं, अवघे धरूं सुपंथ।”

19. आजच्या काळात संतांचे विचार का महत्त्वाचे आहेत?

→ कारण ते माणसाला माणसाशी जोडतात आणि सुसंस्कृत समाज निर्माण करतात.

20. “सर्व विश्वचि व्हावे सुखी” या वचनाचा मुख्य संदेश काय आहे?

→ संपूर्ण मानवजातीचे कल्याण आणि सुख.

दीर्घ प्रश्न

1. संत ज्ञानेश्वरांनी पसायदानात कोणती मागणी केली?

→ संत ज्ञानेश्वरांनी पसायदानात विश्वकल्याणासाठी प्रार्थना केली. त्यांनी समाजातील अज्ञान, दुरित आणि अन्याय नाहीसे व्हावेत असे मागितले. त्यांनी सर्व प्राणिमात्रांमध्ये प्रेम, स्नेह आणि समानता निर्माण व्हावी अशी मागणी केली.

2. संत साहित्यातून कोणता महत्त्वाचा संदेश मिळतो?

→ संत साहित्यामध्ये भक्तीबरोबरच समाजप्रबोधन आणि विश्वकल्याणाचा विचार आहे. संतांनी माणुसकी, परोपकार, नम्रता आणि प्रेम शिकवले. त्यांनी समाजातील विषमता दूर करून माणसाला एकत्र आणण्याचा प्रयत्न केला.

3. संत नामदेवांनी कोणता संदेश दिला?

→ संत नामदेवांनी अहंकार सोडण्याचा आणि नम्र राहण्याचा संदेश दिला. ते म्हणतात की, अहंकारामुळे माणसाचे जीवन कठीण होते. त्यामुळे प्रत्येकाने नम्र आणि सेवाभावी राहावे, यावर त्यांनी भर दिला.

4. “भूतां परस्परें पडो, मैत्र जीवाचें” या ओळीचा अर्थ स्पष्ट करा.

→ या ओळीत संत ज्ञानेश्वरांनी परस्पर प्रेम, बंधुता आणि ऐक्य यांचे महत्त्व सांगितले आहे. समाजातील सर्व व्यक्तींनी परस्पर स्नेहभाव ठेऊन एकमेकांशी मैत्रीचे संबंध ठेवावेत. त्यामुळे संपूर्ण समाजात शांती आणि सौहार्द प्रस्थापित होईल.

5. संत तुकारामांनी संत संगतीचे महत्त्व का सांगितले?

→ संत तुकारामांनी सांगितले की संतसंगतीमुळे जीवनात सकारात्मक बदल होतात. चांगल्या लोकांच्या सहवासाने चांगले विचार आणि सुसंस्कार रुजतात. त्यामुळे संतांच्या सहवासात राहून माणसाने सद्गुण आत्मसात करावेत.

6. संत रामदास स्वामींनी समाजासाठी कोणता संदेश दिला?

→ संत रामदास स्वामींनी जनकल्याणासाठी प्रार्थना केली आणि कष्ट करण्यावर भर दिला. त्यांनी लोकांना परोपकार करण्यास आणि समाजसेवेस प्रवृत्त केले. ते म्हणतात की, आपण सतत कार्यशील राहून समाजाच्या विकासासाठी योगदान द्यावे.

7. गाडगे महाराजांनी शिक्षणाचे महत्त्व कसे सांगितले?

→ गाडगे महाराजांनी शिक्षण हा समाजाच्या प्रगतीसाठी सर्वात मोठा घटक असल्याचे सांगितले. त्यांनी कर्मकांडावर पैसे खर्च करण्याऐवजी शिक्षणावर भर द्यावा असे सुचवले. शिक्षणाने माणूस सुसंस्कृत होतो आणि समाजासाठी उपयोगी ठरतो.

8. संत तुकडोजी महाराजांनी ग्रामस्वच्छतेवर भर का दिला?

→ संत तुकडोजी महाराजांनी सांगितले की आपले गाव हेच देवाचे मंदिर आहे, त्यामुळे ते स्वच्छ ठेवले पाहिजे. गाव स्वच्छ असेल तर लोकांचे आरोग्य सुधारेल आणि समाज समृद्ध बनेल. त्यासाठी प्रत्येकाने स्वच्छतेची जबाबदारी घ्यावी.

9. “सर्वांभूती भगवद्भावो” या संकल्पनेचे स्पष्टीकरण द्या.

→ संत एकनाथ यांनी सांगितले की प्रत्येक जीवामध्ये भगवंताचे अस्तित्व आहे. त्यामुळे कोणत्याही जीवाला त्रास देऊ नये आणि सर्वांशी प्रेमाने वागावे. परोपकार, दयाळूपणा आणि मानवतेचा आदर्श त्यांनी दिला.

10. संत साहित्याचा आजच्या काळात उपयोग कसा होईल?

→ संत साहित्यातील शिकवणी आजही समाजाला दिशा देऊ शकतात. माणसामाणसातील वैरभाव दूर करून, सहिष्णुता आणि प्रेम यांची भावना वाढवण्यासाठी हे विचार उपयुक्त ठरू शकतात. तसेच संतांचे विचार सामाजिक एकतेला बळकटी देतात.

11. “दुरिताचें तिमिर जावो” या ओळीचा अर्थ स्पष्ट करा.

→ संत ज्ञानेश्वरांनी समाजातील अज्ञान, पाप आणि अन्याय नाहीसे होवो असे मागितले. समाजात सद्भावना आणि नैतिक मूल्यांची वाढ व्हावी, ही त्यांची इच्छा होती. त्यामुळे त्यांनी जगातील सर्व प्रकारच्या अंधाराचे नाश होण्याची मागणी केली.

12. संत साहित्याने समाजावर कसा परिणाम केला?

→ संत साहित्यामुळे समाजात समानतेची भावना निर्माण झाली. जातीभेद, अस्पृश्यता आणि अन्याय यांविरुद्ध संतांनी आवाज उठवला. त्यामुळे समाजात समतेचा विचार रुजवण्यात संतांचे मोठे योगदान आहे.