कुमारभारती Important Questions Class 10 Chapter 12 Kumarbharati Maharashtra Board Marathi Medium

Imp Questions For All Chapters – कुमारभारती Class 10

भरतवाक्य

छोटे प्रश्न

1. मोरोपंत कोण होते?

→ मोरोपंत हे प्रसिद्ध पंडित कवी होते आणि त्यांनी अनेक काव्यरचना केल्या.

2. मोरोपंतांनी एकूण किती काव्यकृती रचल्या?

→ त्यांनी 268 काव्यकृती रचल्या.

3. ‘भरतवाक्य’ हा पाठ कोणत्या ग्रंथातून घेतला आहे?

→ ‘केकावली’ ग्रंथातून.

4. कवीने सज्जनांच्या सहवासाबाबत काय सांगितले आहे?

→ सज्जन माणसांच्या सहवासात राहणे लाभदायक आहे.

5. कवीने कोणत्या गोष्टी टाळण्याचा सल्ला दिला आहे?

→ खोटा अभिमान आणि वाईट विचार टाळावेत.

6. कवीच्या मते मनाला भक्तिमार्गाकडे वळवण्यासाठी काय करावे?

→ विषयवासना टाळाव्यात आणि सतत परमेश्वराचे स्मरण करावे.

7. ‘सदं‍ध्रिकमळीं दडो’ या ओळीचा अर्थ काय आहे?

→ सज्जनांच्या पायाशी मन गुंतवावे.

8. ‘मति सदुक्तमार्गी वळो’ याचा अर्थ काय?

→ चांगल्या गोष्टींकडे मन वळावे.

9. ‘दुरभिमान सारा गळो’ यात कवी कोणता संदेश देतात?

→ खोटा अभिमान सोडून विनम्र राहावे.

10. कवीने वाईट संगतीपासून दूर राहण्याचा सल्ला का दिला आहे?

→ कारण वाईट संगती माणसाला अधःपतनाच्या दिशेने नेते.

11. ‘मुखीं हरि! वसो तुझी कुशलधाम नामावली’ या ओळीत कवी कोणता सल्ला देतात?

→ सतत परमेश्वराचे नामस्मरण करावे.

12. ‘क्षणात पुरवील जी सकल कामना मावली’ यात कोणता आशय आहे?

→ परमेश्वराची कृपा असल्यास सर्व इच्छा पूर्ण होतात.

13. कवीने कुठल्या गोष्टींचे मनात चिंतन करण्याचा सल्ला दिला आहे?

→ सत्कर्म, भक्ती आणि सज्जनांच्या सहवासाचे.

14. ‘पुन्हां न मन हे मळो’ याचा अर्थ काय?

→ मन पुन्हा वाईट विचारांनी दूषित होऊ नये.

15. ‘दुरित आत्मबोधे जळो’ यात कवी कोणता संदेश देतात?

→ आत्मबोधाने सर्व वाईट प्रवृत्ती नष्ट व्हाव्यात.

दीर्घ प्रश्न

1. मोरोपंतांनी ‘भरतवाक्य’ या कवितेत कोणता मुख्य संदेश दिला आहे?

→ मोरोपंतांनी या कवितेत सज्जनांच्या सहवासाचे महत्त्व सांगितले आहे. त्यांनी खोटा अभिमान टाळावा, सतत भक्तिमार्गावर रहावे आणि वाईट मोहांना बळी पडू नये असा सल्ला दिला आहे. सतत परमेश्वराच्या स्मरणात राहून मन शुद्ध करावे, असे कवी सुचवतात.

2. ‘सुसंगति सदा घडो; सुजनवाक्य कानीं पडो’ या ओळींचा अर्थ काय आहे?

→ या ओळींमध्ये कवी मोरोपंत सांगतात की, सतत सज्जनांचा सहवास मिळावा. तसेच, त्यांचे उपदेश मनाने ऐकून जीवनात अमलात आणावे. चांगल्या विचारांमुळे व्यक्तीचा विकास होतो आणि आयुष्य योग्य मार्गावर जाते.

3. कवीने ‘मुखी हरि! वसो तुझी कुशलधामनामावली’ या ओळीत कोणता संदेश दिला आहे?

→ कवी सांगतात की परमेश्वराच्या नामस्मरणाने मनातील सर्व इच्छा पूर्ण होतात. भगवंताच्या नावाने भक्तांचे कल्याण होते आणि मन शांत व समाधानी राहते. त्यामुळे सतत हरिनामाचा जप करावा.

4. ‘न निश्‍चय कधीं ढळो; कुजनविघ्नबाधा टळो’ या ओळींचा अर्थ काय आहे?

→ कवी सांगतात की मनाचा निर्धार कधीच डळमळू नये आणि वाईट लोकांच्या अडचणी टाळाव्यात. चांगल्या मार्गावर चालताना आलेल्या विघ्नांना न जुमानता प्रगती करत राहावे. दृढ निश्चय आणि श्रद्धा असेल, तर कोणतेही ध्येय साध्य करता येते.

5. वाईट गोष्टींचा मोह टाळण्यासाठी कोणते उपाय करता येतील?

→ सतत चांगल्या लोकांचा सहवास ठेवावा आणि वाईट संगत टाळावी. आत्मशुद्धी, चांगले विचार, आणि सतत परमेश्वराचे स्मरण करून मन स्वच्छ ठेवावे. व्यसन, लोभ आणि खोटा अभिमान टाळल्यास जीवनात यश आणि आनंद मिळतो.

6. ‘स्वतत्त्व हृदया कळो; दुरभिमान सारा गळो’ या ओळीत कवी कोणता संदेश देतात?

→ कवी सांगतात की प्रत्येकाने स्वतःच्या अस्तित्वाचा आणि कर्तव्याचा योग्य बोध ठेवावा. अहंकार आणि खोटा अभिमान टाळून साधेपणा आणि विनम्रता स्वीकारावी. खऱ्या मार्गावर राहिल्यास जीवन अधिक सुंदर आणि अर्थपूर्ण होते.