कुमारभारती Important Questions Class 10 बालसाहित्यिका Kumarbharati Maharashtra Board Marathi Medium

Imp Questions For All Chapters – कुमारभारती Class 10

बालसाहित्यिका : गिरिजा कीर (स्थूलवाचन)

लघु प्रश्न

1. गिरिजा कीर यांचे संपूर्ण नाव काय आहे?

उत्तर: गिरिजा कीर यांचे संपूर्ण नाव गिरिजा वासुदेव कीर आहे.

2. गिरिजा कीर यांच्या लेखनशैलीचे प्रमुख वैशिष्ट्य काय आहे?

उत्तर: त्यांच्या लेखनाला माणुसकीची किनार आहे आणि ते बालसुलभतेने भरलेले आहे.

3. गिरिजा कीर यांच्या बालनाटिकांचा प्रमुख उद्देश काय आहे?

उत्तर: मुलांच्या मनाच्या खिडक्या उघडणे आणि त्यांचे भावविश्व उलगडणे.

4. गिरिजा कीर यांच्या ‘एक अर्ज आहे बाप्पा’ या नाटिकेचा मुख्य विषय काय आहे?

उत्तर: मुलांचे मोठ्यांच्या अधिकारावरील नाराजी आणि त्यांच्या इच्छांची पूर्तता करण्याची धडपड.

5. गिरिजा कीर यांनी कोणकोणती चरित्रे लिहिली आहेत?

उत्तर: महात्मा जोतीबा फुले, संत गाडगेबाबा, अहिल्याबाई होळकर, ताराबाई मोडक, अनुताई वाघ.

6. ‘यडबंबू ढब्बू’ ही कादंबरी कोणत्या प्रकारची आहे?

उत्तर: ती एक विनोदी आणि भावनिक बालकादंबरी आहे.

7. गिरिजा कीर यांच्या ‘तू सावित्री हो!’ या पुस्तकात किती कथा आहेत?

उत्तर: या पुस्तकात एकूण आठ कथा आहेत.

8. ‘फुलं फुलवणारा म्हातारा’ ही कथा मूळतः कोणत्या देशातील आहे?

उत्तर: ही कथा जपानी लोककथेवर आधारित आहे.

9. गिरिजा कीर यांच्या ‘झंप्या द ग्रेट’ या कादंबरीतील प्रमुख पात्र कोण आहे?

उत्तर: झंप्या.

10. ‘झंप्या द ग्रेट’ या बालकादंबरीत झंप्याच्या कोणत्या प्रकारच्या उद्योगांचे वर्णन आहे?

उत्तर: त्याच्या चळवळ्या, उत्साही आणि मजेशीर उद्योगांचे.

11. ‘गोष्ट एका माणसाची’ या कथेत मधू कोणते चुकीचे कृत्य करतो?

उत्तर: तो गरिबीमुळे एकाचे पाकीट चोरतो.

12. ‘गोष्ट एका माणसाची’ या कथेत मधू चोरलेल्या पैशांचे काय करतो?

उत्तर: त्याने घेतलेले पैसे मूळ मालकाला परत करतो.

13. ‘गोष्ट एका माणसाची’ या कथेत चिट्ठीत काय लिहिलेले असते?

उत्तर: ती चिट्ठी एका मुलाने आपल्या आईच्या औषधांसाठी ठेवलेली असते.

14. ‘झंप्या द ग्रेट’ या कादंबरीत झंप्या कोणता गोंधळ घालतो?

उत्तर: आगीचा भास होऊन तो अग्निशमन दलाला बोलावतो.

15. ‘एक अर्ज आहे बाप्पा’ नाटिकेत मुलांना कोणती स्वातंत्र्ये हवी असतात?

उत्तर: आईची साडी नेसण्याची, बर्फाचा गोळा खाण्याची आणि भेळ खाण्याची.

16. गिरिजा कीर यांनी कोणत्या महत्त्वाच्या समाजसुधारकांचे चरित्र लिहिले आहे?

उत्तर: महात्मा जोतीबा फुले.

17. ‘फुलं फुलवणारा म्हातारा’ या कथेत काय विशेष आहे?

उत्तर: ही कथा चमत्कारिक असूनही भावनिक आणि रंजक आहे.

18. ‘यडबंबू ढब्बू’ या कादंबरीत ढब्बू कोणती शिकवण घेतो?

उत्तर: सर्वांवर प्रेम करावे आणि कुणालाही दुःखी ठेवू नये.

19. गिरिजा कीर यांच्या लेखनाचे प्रमुख उद्दिष्ट काय आहे?

उत्तर: मुलांना मूल्यशिक्षण आणि नैतिकतेची शिकवण देणे.

20. गिरिजा कीर यांच्या लेखनाचा मोठा प्रभाव कशावर आहे?

उत्तर: बालसाहित्य आणि सामाजिक जाणीव.

मोठे प्रश्न:

1. गिरिजा कीर यांच्या लेखनशैलीचे वैशिष्ट्य काय आहे?

उत्तर: गिरिजा कीर यांच्या लेखनशैलीत माणुसकी आणि समाजभान आहे. त्यांच्या कथा साध्या भाषेत असूनही भावनिक आणि विचारप्रवर्तक असतात. विशेषतः बालसाहित्य आणि चरित्रे यामध्ये त्यांनी लक्षणीय योगदान दिले आहे.

2. ‘एक अर्ज आहे बाप्पा’ या नाटिकेचा मुख्य आशय काय आहे?

उत्तर: मुलांना मोठ्यांचे नियंत्रण सहन होत नाही आणि त्यांना हवी असलेली स्वातंत्र्ये मिळावी असे वाटते. ते त्यांचे तक्रारींचे अर्ज गणपतीपुढे ठेवतात. नाटिकेत मुलांच्या भावविश्वाची सुंदर मांडणी केली आहे.

3. गिरिजा कीर यांच्या चरित्रलेखनाचे प्रमुख उद्दिष्ट काय आहे?

उत्तर: गिरिजा कीर यांनी मोठ्या व्यक्तींची चरित्रे मुलांसाठी लिहून त्यांचे आदर्श पुढील पिढीपर्यंत पोहोचवले. त्यांच्या चरित्रलेखनात समाजसुधारकांची शिकवण आणि मूल्यशिक्षणाचा संदेश असतो.

4. ‘गोष्ट एका माणसाची’ या कथेत मधूने कोणता धडा शिकला?

उत्तर: मधू एका गरजू व्यक्तीचे पैसे चोरतो, पण त्याला समजते की ते पैसे त्याच्या आईसाठी होते. त्यामुळे तो त्याचे चुकलेले कृत्य सुधारतो आणि प्रामाणिकपणाचा धडा शिकतो.

5. ‘झंप्या द ग्रेट’ या कादंबरीतील झंप्या कोणत्या प्रकारचा आहे?

उत्तर: झंप्या एक चंचल, उत्साही आणि गमतीशीर मुलगा आहे. तो कायम काहीतरी नवीन उद्योग शोधत असतो. त्याच्या हरकतींमुळे वाचकांना हसू येते आणि त्याच्याशी मैत्री वाटते.

6. ‘फुलं फुलवणारा म्हातारा’ या जपानी कथेत कोणता संदेश आहे?

उत्तर: या कथेत प्रेम, निसर्गाची जपणूक आणि सद्गुणांचा महत्त्वाचा संदेश आहे. म्हाताऱ्याची फुले जिवंत होतात आणि तो लोकांच्या मनात आनंद पेरतो. यामध्ये निसर्ग व मानवतेचे सुंदर नाते दर्शवले आहे.

7. ‘यडबंबू ढब्बू’ ही कादंबरी लहान मुलांसाठी का महत्त्वाची आहे?

उत्तर: ही कादंबरी मुलांच्या मानसिकतेला समजून घेत तिच्या भावविश्वावर प्रकाश टाकते. विनोद आणि भावना यांचा सुंदर मिलाफ यात आहे. ढब्बूच्या गोष्टीतून मुलांना प्रेम आणि सहानुभूतीची शिकवण मिळते.

8. गिरिजा कीर यांच्या लेखनाने बालसाहित्यात काय योगदान दिले आहे?

उत्तर: त्यांच्या बालनाटिका, बालकथा आणि कादंबऱ्या मुलांच्या मानसिकतेला अनुरूप आहेत. त्यांच्या कथांमधून मुलांना नैतिक मूल्ये शिकायला मिळतात. त्यांच्या साहित्यामुळे मराठी बालसाहित्य अधिक समृद्ध झाले आहे.

9. गिरिजा कीर यांच्या साहित्यावर समाजसुधारकांचा कसा प्रभाव आहे?

उत्तर: त्यांनी महात्मा फुले, संत गाडगेबाबा यांसारख्या महापुरुषांचे चरित्रलेखन केले. त्यांच्या विचारधारेला अनुसरून सामाजिक जाणीव निर्माण केली. त्यांच्या लेखनात आदर्शवाद आणि सेवा वृत्तीचे प्रतिबिंब दिसते.

10. गिरिजा कीर यांच्या बालकथांमध्ये कोणते महत्त्वाचे गुण असतात?

उत्तर: त्यांच्या कथांमध्ये साधी भाषा, जीवनमूल्ये आणि मुलांच्या भावना दर्शवणारे प्रसंग असतात. मुलांच्या भावविश्वाशी जवळीक साधत त्या त्यांच्या शिकवणुकीला मदत करतात. त्यांच्या कथांमध्ये शिक्षण आणि मनोरंजन यांचा सुंदर समन्वय आहे.