पर्यटन आणि इतिहास
लहान प्रश्न
1. पर्यटन म्हणजे काय?
→ विश्रांती, ज्ञानप्राप्ती, व्यवसाय, किंवा धार्मिक उद्देशाने केलेला प्रवास म्हणजे पर्यटन.
2. पर्यटनाचे प्रमुख प्रकार कोणते आहेत?
→ ऐतिहासिक, निसर्ग, धार्मिक, क्रीडा, आरोग्य, कृषी पर्यटन.
3. जागतिक वारसा स्थळे कोण जाहीर करते?
→ UNESCO (युनेस्को) जागतिक वारसा स्थळे घोषित करते.
4. अजिंठा लेणी कोणत्या धर्माशी संबंधित आहेत?
→ बौद्ध धर्माशी संबंधित आहेत.
5. महाराष्ट्रातील थंड हवेचे ठिकाण कोणते आहे?
→ माथेरान, महाबळेश्वर, आणि लोनावळा.
6. पर्यटनामुळे कोणता आर्थिक फायदा होतो?
→ पर्यटनामुळे रोजगारनिर्मिती आणि परकीय चलन मिळते.
7. कुक कोण होता?
→ कुक हा नियोजित पर्यटन व्यवसायाचा प्रवर्तक होता.
8. पर्यटनामुळे प्रदूषण कसे होते?
→ पर्यटकांमुळे कचरा, वाहतुकीमुळे ध्वनी व वायूप्रदूषण वाढते.
9. छत्रपती शिवाजी महाराज टर्मिनस कोणत्या प्रकारचे स्थळ आहे?
→ ऐतिहासिक वारसा स्थळ आहे.
10. धार्मिक पर्यटनाचे उदाहरण सांगा.
→ शिर्डी, पंढरपूर, त्र्यंबकेश्वर ही धार्मिक स्थळे आहेत.
दीर्घ प्रश्न
1. पर्यटनाचा इतिहास स्पष्ट करा.
→ प्राचीन काळात व्यापार, शिक्षण व तीर्थयात्रा हे पर्यटनाचे उद्देश होते. आधुनिक पर्यटनाला औद्योगिक क्रांतीनंतर चालना मिळाली. तंत्रज्ञान, वाहतूक व कुकच्या नियोजित पर्यटनामुळे पर्यटन अधिक विकसित झाले.
2. पर्यटनाचे प्रकार स्पष्ट करा.
→ पर्यटनाचे प्रकार म्हणजे ऐतिहासिक, निसर्ग, धार्मिक, क्रीडा, आरोग्य, आणि कृषी पर्यटन. प्रत्येक प्रकाराला विशिष्ट उद्देश असतो, जसे ऐतिहासिक स्थळांच्या भेटी, निसर्गरम्य ठिकाणांना भेट, किंवा क्रीडा स्पर्धा पाहणे.
3. महाराष्ट्रातील ऐतिहासिक स्थळांची वैशिष्ट्ये सांगा.
→ रायगड, शिवनेरी आणि वेरूळ ही महाराष्ट्रातील प्रमुख ऐतिहासिक स्थळे आहेत. या स्थळांवर छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या इतिहासाचा ठसा आहे. या स्थळांना भेट देणे इतिहासाच्या अभ्यासासाठी महत्त्वाचे ठरते.
4. पर्यटनामुळे रोजगार कसा निर्माण होतो?
→ पर्यटनामुळे हॉटेल, मार्गदर्शक, हस्तकला विक्रेते, आणि वाहतूक व्यवसायात रोजगार निर्माण होतो. स्थानिक लोकांना आर्थिक स्थैर्य मिळते. त्यामुळे पर्यटन हा स्थानिक विकासासाठी मोठा आधार ठरतो.
5. जागतिक वारसा स्थळांचे महत्त्व काय आहे?
→ जागतिक वारसा स्थळे सांस्कृतिक, ऐतिहासिक आणि नैसर्गिक वारसा जपतात. या स्थळांना जपणे आणि त्यांचा प्रचार-प्रसार करणे पर्यटनातून होऊ शकते. यामुळे पर्यटनाला जागतिक स्तरावर महत्त्व प्राप्त होते.
6. पर्यटनामुळे होणारे पर्यावरणीय तोटे काय आहेत?
→ पर्यटनामुळे जंगलतोड, कचरा आणि प्रदूषण वाढते. नैसर्गिक संसाधनांचा अतिरेक होतो, ज्यामुळे पर्यावरणीय समतोल बिघडतो. यावर उपाययोजना करणे गरजेचे आहे.
7. पर्यटनासाठी महाराष्ट्रातील नैसर्गिक स्थळे कोणती आहेत?
→ भंडारदरा, ताडोबा-अंधारी व्याघ्र प्रकल्प, आणि कास पठार ही नैसर्गिक स्थळे आहेत. ही ठिकाणे जैवविविधता, सौंदर्य, आणि निसर्गसंपत्तीने समृद्ध आहेत.
8. पर्यटनाचा सांस्कृतिक महत्त्व काय आहे?
→ पर्यटनामुळे विविध संस्कृतींचा अनुभव मिळतो. स्थानिक परंपरा, खाद्यपदार्थ, आणि कलेचा प्रचार होतो. यामुळे लोकांमध्ये सांस्कृतिक एकता आणि समृद्धी वाढते.
9. ऐतिहासिक स्थळांचे संरक्षण का आवश्यक आहे?
→ ऐतिहासिक स्थळांमुळे आपला सांस्कृतिक आणि ऐतिहासिक वारसा जपला जातो. या स्थळांचे संवर्धन केल्यास पर्यटन व्यवसाय वाढतो. पुढील पिढ्यांसाठी इतिहासाचे जतन करणे शक्य होते.
10. पर्यटनाला चालना देण्यासाठी काय करता येईल?
→ स्थळांची स्वच्छता, चांगल्या सुविधा, मार्गदर्शक माहिती, आणि पर्यटकांमध्ये जनजागृती यावर भर द्यावा. स्थानिक लोकांचा सहभाग वाढवणे आणि सरकारने प्रोत्साहन देणे आवश्यक आहे.
Leave a Reply