इतिहास Important Questions Class 10 Chapter 3 Itihas Maharashtra Board Marathi Medium

उपयोजित इतिहास

लहान प्रश्न

1. जगातील सर्वांत प्राचीन संग्रहालय कोणत्या शहरात सापडले?

उत्तर: उर या शहरात जगातील सर्वांत प्राचीन संग्रहालय सापडले.

2. भारताचे राष्ट्रीय अभिलेखागार कोठे आहे?

उत्तर: भारताचे राष्ट्रीय अभिलेखागार नवी दिल्लीत आहे.

3. रामलीला कोणत्या प्रकारचे सांस्कृतिक वारसा आहे?

उत्तर: रामलीला ही उत्तर भारतातील सादरीकरण परंपरा आहे.

4. कुटियट्टम ही कला कोणत्या राज्याशी संबंधित आहे?

उत्तर: कुटियट्टम कला केरळ राज्याशी संबंधित आहे.

5. उपयोजित इतिहासाचा मुख्य उद्देश काय आहे?

उत्तर: उपयोजित इतिहासाचा उद्देश भूतकाळाचा अभ्यास करून वर्तमान आणि भविष्य उपयुक्त करणे आहे.

6. युनेस्कोच्या जागतिक वारसा स्थळांची यादी का तयार केली जाते?

उत्तर: सांस्कृतिक आणि नैसर्गिक वारसा जतन करण्यासाठी यादी तयार केली जाते.

7. भारतातील नॅशनल फिल्म अर्काइव्ह कोठे आहे?

उत्तर: नॅशनल फिल्म अर्काइव्ह पुणे येथे आहे.

8. ऐतिहासिक वस्तूंचे जतन का केले जाते?

उत्तर: ऐतिहासिक वस्तूंचे जतन भविष्यकालीन संशोधनासाठी आणि वारसा जपण्यासाठी केले जाते.

9. सांस्कृतिक वारशाचे प्रकार किती आहेत?

उत्तर: सांस्कृतिक वारशाचे मूर्त आणि अमूर्त असे दोन प्रकार आहेत.

10. ताजमहाल कोणत्या प्रकारच्या वारशात मोडतो?

उत्तर: ताजमहाल हा मूर्त सांस्कृतिक वारशाचा एक भाग आहे.

दीर्घ प्रश्न

1. उपयोजित इतिहासाचा उपयोग कोणकोणत्या क्षेत्रांमध्ये होतो?

उत्तर: उपयोजित इतिहास संग्रहालये, पर्यटन, ऐतिहासिक स्थळांचे संवर्धन आणि अभिलेखागार यांसारख्या क्षेत्रांमध्ये उपयुक्त ठरतो. याच्या मदतीने सांस्कृतिक व नैसर्गिक वारशाचे जतन करता येते.

2. भारतातील काही जागतिक वारसा स्थळांची नावे सांगा.

उत्तर: भारतातील जागतिक वारसा स्थळांमध्ये ताजमहाल, अजिंठा लेणी, काझीरंगा राष्ट्रीय उद्यान आणि हम्पी यांचा समावेश आहे. ही स्थळे युनेस्कोच्या यादीत आहेत.

3. अमूर्त वारशाचे काही प्रकार कोणते आहेत?

उत्तर: अमूर्त वारशामध्ये लोककला, परंपरागत नृत्य, संगीत, धार्मिक विधी आणि सण यांचा समावेश होतो. या गोष्टींचे जतन सांस्कृतिक ओळख टिकवण्यासाठी महत्त्वाचे आहे.

4. तंत्रज्ञानाचा इतिहास का अभ्यासावा?

उत्तर: तंत्रज्ञानाच्या इतिहासाचा अभ्यास केल्यास सामाजिक आणि आर्थिक प्रगती समजते. तसेच, मानवी जीवनावर झालेला परिणाम आणि परिवर्तन लक्षात येते.

5. अभिलेखागारांचे महत्त्व काय आहे?

उत्तर: अभिलेखागारांत ऐतिहासिक कागदपत्रे, चित्रपट, आणि महत्त्वाची दप्तरे जतन केली जातात. ही माहिती संशोधनासाठी आणि वारशासाठी उपयुक्त ठरते.

6. सांस्कृतिक वारशाचे जतन करण्यासाठी कोणत्या उपाययोजना केल्या पाहिजेत?

उत्तर: सांस्कृतिक वारशाचे जतन करण्यासाठी संग्रहालये उभारणे, डिजिटल माध्यमांचा वापर करणे, स्थानिकांना जागरूक करणे आणि वारसा स्थळांचे संवर्धन करणे गरजेचे आहे.